Tết Thanh Minh là ngày nào nếu xét theo truyền thống Việt thường gợi nhớ nghi lễ tảo mộ, một trong những phong tục lâu đời. Thanh Minh theo nghĩa Hán Việt có thể hiểu là “sáng trong, thanh tịnh”, là thời điểm thích hợp dọn dẹp, làm mới lại phần mộ tổ tiên sau mùa đông. Tết Thanh Minh rơi vào những ngày đầu tháng 4, chính xác ngày có thể lệch nhau giữa các năm do cách tính lịch âm dương phối hợp. Người Việt từ xa xưa đã duy trì việc ra nghĩa trang thăm viếng, lau chùi mộ phần, thay hoa tươi, đốt nén nhang và cúng cỗ để tưởng nhớ ông bà, tổ tiên. Đây không chỉ đơn thuần là nghi lễ cầu an mà còn thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn sâu sắc. Việc xác định Tết Thanh Minh là ngày nào giúp gia đình chuẩn bị chu đáo, thể hiện sự trang nghiêm trong nghi thức truyền thống. Ngoài ra, ngày này còn là dịp để các thành viên trong gia đình đoàn tụ, củng cố sự gắn kết giữa các thế hệ. Hành vi tảo mộ được xem là một tiêu chuẩn đạo đức quan trọng trong xã hội Việt. Qua đó, phong tục làm mới mộ phần mang giá trị tâm linh cùng với sự trân trọng quá khứ, giúp duy trì nét đẹp văn hóa được truyền từ đời này sang đời khác. Tết Thanh Minh là dịp để con cháu tưởng nhớ tổ tiên, thường diễn ra vào khoảng đầu tháng 3 âm lịch. Tết Thanh Minh rơi vào ngày 4/4 dương lịch. Tết Thanh Minh là ngày nào không hoàn toàn giống nhau đối với mỗi vùng miền do sự khác biệt trong lịch tính và thói quen văn hóa tại Việt Nam. Ở miền Bắc, Tết Thanh Minh thường rơi vào ngày 4 tháng 4 dương lịch, tập trung việc tảo mộ đúng tiết Thanh Minh trong 24 tiết khí phương Đông truyền thống. Người dân miền Bắc rất chú trọng đến nghi thức vốn có từ lâu đời, bao gồm thắp hương, thắp nến, dọn dẹp mộ phần, và bày lễ vật theo chuẩn mực truyền thống. Trong khi đó, tại miền Trung và miền Nam, Tết Thanh Minh là ngày nào thường linh động hơn, có thể trùng hoặc lệch một chút so với miền Bắc do ảnh hưởng của điều kiện khí hậu và tập tục dân gian riêng biệt. Tại một số địa phương miền Nam, việc tảo mộ và cúng giỗ tổ tiên có thể diễn ra vào các ngày khác trong tháng 4 hoặc tháng 3 âm lịch để thuận tiện cho các gia đình. Sự đa dạng này thể hiện sự phong phú trong văn hóa và sự thích nghi của người Việt với môi trường sống khác nhau. Tuy nhiên, dù khác biệt về ngày và cách thức tổ chức, điểm chung vẫn là sự kính trọng và tôn vinh tổ tiên qua hoạt động tảo mộ và giữ gìn lễ nghi truyền thống. Tết Thanh Minh là ngày lễ Tết thể hiện “Đạo lý uống nước nhớ nguồn”, lòng thành kính đối với tổ tiên của người dân Việt Nam. Năm 2025 Tết Thanh Minh rơi vào thứ Sáu ngày 4/4/2025 (7/3/2025 Âm lịch), bắt đầu sau Tiết Cốc Vũ và kết thúc vào khoảng 20-21/4 dương lịch.
