Phong tục bốc mộ của người Việt có sự khác biệt rõ nét giữa các vùng miền, thể hiện đặc trưng văn hóa riêng biệt nhưng vẫn giữ được sự trang nghiêm và tôn kính đối với người đã khuất. Tại miền Bắc, nghi thức bốc mộ thường được thực hiện khá kỹ lưỡng với nhiều thủ tục trang nghiêm, chú trọng đến lễ vật và lời khấn. Người dân miền Bắc thường tổ chức lễ cầu siêu, thắp hương trong nhiều ngày trước khi tiến hành đào bốc, nhằm xoa dịu linh hồn. Vị trí chọn đất mới cũng rất được coi trọng, thường được các thầy phong thủy xem xét kỹ để phù hợp với tuổi gia chủ và phong thủy địa phương. Trong quá trình đào bốc, mọi hành động đều được làm cẩn trọng như một biểu hiện của sự tôn kính. Ngược lại, tại miền Nam, nghi thức bốc mộ có phần linh động hơn, thoải mái trong cách tổ chức nhưng vẫn giữ đầy đủ các bước cần thiết như chọn ngày giờ, chuẩn bị lễ vật, và cúng bái. Người miền Nam chú trọng nhiều vào việc hội họp gia đình, cùng nhau chia sẻ và hướng về tổ tiên khi tiến hành bốc mộ, tạo không khí ấm cúng, gần gũi. Một số tỉnh miền Nam còn có những phong tục riêng về vật phẩm cúng tế thể hiện đặc sắc văn hóa bản địa. Dù khác biệt về mặt nghi thức, bốc mộ tại cả hai miền đều được thực hiện với tất cả sự thành kính, mong muốn bảo vệ và tôn vinh nguồn cội theo từng cách riêng phù hợp bối cảnh văn hóa địa phương. Thủ tục bốc mộ , hay còn được gọi là cải táng, là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam để tôn vinh và tôn trọng người đã khuất. Thời điểm thích hợp để thực hiện thủ tục bốc mộ thường là sau một khoảng thời gian từ khi chôn cất người mất, và điều kiện thời tiết không trùng với mùa mưa bão. Trong đời sống người Việt, bốc mộ không đơn thuần là việc di dời hài cốt mà còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý và phong thủy gia đình. Về tâm lý, việc bốc mộ thường gây ra cảm giác lo lắng, hồi hộp cho các thành viên trong gia đình bởi sự thiêng liêng, linh thiêng liên quan đến người thân đã khuất. Nếu bốc mộ không được thực hiện đúng nghi thức thì có thể xuất hiện quan niệm về “vong linh bị quấy rầy”, gây cảm giác bất an, sợ hãi. Về mặt phong thủy, vị trí mộ phần rất quan trọng bởi nó ảnh hưởng đến vận khí, thành công và sức khỏe của con cháu. Khi bốc mộ, nếu tìm được vị trí mới thích hợp, hợp tuổi hợp hướng sẽ giúp gia đình đón nhận những năng lượng tích cực, đồng thời “giải trừ” những điều không may tồn tại tại khu vực cũ như mộ ngập nước, bị ô nhiễm hay gần khu vực ồn ào. Ngược lại, việc bốc mộ không đúng có thể làm phá vỡ thế đất tốt, khiến gia đình gặp vận hạn, bệnh tật kéo dài. Chính vì vậy, nhiều gia đình còn mời thầy phong thủy hoặc chuyên gia phong thủy để tư vấn vị trí mới trước khi tiến hành bốc mộ. Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tâm linh và phong thủy không chỉ giúp ổn định tinh thần người thân mà còn góp phần tạo nên sự thịnh vượng và hạnh phúc cho thế hệ mai sau. Bốc mộ là phong tục từ lâu đời với quan niệm là làm cho thân thể người đã khuất được sạch. Bốc mộ – cải táng có lẽ do không nỡ để cho thân xác người thân thuộc bị ngâm lâu trong nước bẩn, bị những tấm ván mục nát của quan tài đè lên.
